جشن تکلیف؛ موافقان و مخالفان

تجملات جشن تکلیف ممنوع!

آیا کسی هست که مخالف برگزاری جشن عبادت باشد؟

در جواب به این سوال باید اینطور بگوییم که بله! این رسم که توسط ابن طاووس بنا نهاده شده است؛ در همان زمان خود نیز دارای مخالفانی بوده است. اما از اینکه این جشن و رسم تا کنون ادامه یافته؛ مشخص است که موافقان آن بیشتر از مخالفین بوده اند.

البته  در مدارک و اسناد تاریخی اینطور آمده است که؛ اغلب عالمان دینی و شیخ های مذهبی در آن دوره در برابر این ایده سکوت کرده بودند. بنابراین می توان این سکوت را به نشانه موافقت ضمنی برداشت نمود. از سوی دیگر گروهی نیز موافقت خود را خیلی صریح و روشن از این ایده اعلام نموده اند.

از این میان می توان به محمد ری شهری اشاره نمود؛ که از این ایده بسیار تعریف و تمجید نموده است. وی روز جشن تکلیف را یوم الله می نامد و به اقدام ابن طاووس برای بنا نهادن این رسم ارزشمند،  به عنوان " سنت حسنه " نام برده است. همچنین در جای دیگری آمده است که محمد ری شهری این اقدام را نمونه ای از تنظیم شعائر دینی نامیده است.

وی در یکی از کتاب های خود این روز شریف را عید نامیده است و به آیه 114 از سوره مائده اشاره نموده است که در آن حواریون از عیسی مسیح (ع) درخواست مائده ای الهی و آسمانی می نمایند و برای آن ها سفره هایی مملو از برکت الهی نازل می گردد.

ری شهری با اشاره به این موضوع صراحتاً بیان می کند که چگونه روز نزول مائده الهی که خوراکی برای جسم است و سفره های مردم را پر می کند؛ عید است و به شادی و پایکوبی می پردازند؛ اما روزی که مائده تکلیف و تشرف به طاعت و بندگی خداوند نازل می شود، عید نیست؟

همچنین اینگونه این موضوع را مطرح می کند که جشن تکلیف در واقع جشنی است که در آن روح تشنه آدمی به چشمه زلال و پر برکت  وصال محبوب می رسد؛ که این موضوع خود به تنهایی می تواند دلیل بسیار خوبی جهت شادی و مسرت باشد.

اولین مخالفت با برگزاری جشن تکلیف چه زمانی و توسط چه کسی رخ داد؟

با توجه به تمام موارد اشاره شده در بالا، موافقت با جشن تکلیف چنان افزایش یافته بود که تا سده ها بعد نیز این رسم ارزشند و شریف در میان اقوام و فرهنگ های مختلف نیز برگزار می شد. کشور هایی همچون ایران، نیجریه، کویت، عراق، انگلستان و ... این جشن اعظم را برگزار می نمایند و همچنین این مراسم به یک اردوی جهادی بدل گشته است که یک سری دستورالعمل ها برای والدین نیز در جریان برگزاری آن در نظر گرفته می شود.

اما حدود چهارصد سال بعد شخصی به نام شیخ حر عاملی اولین مخالفت خود ار نسبت به جشن تکلیف بیان می دارد و آن را نوعی بدعت می نامد. دلایل و شرح کامل مخالفت وی در پانوشت استنساخ شده از رساله ابن طاووس به طور کامل آمده است.

وی در ابتدا از لحاظ ادبی و فصاحت کلام این نوشته را تحسین می نماید و آن را مملو از نکات تربیتی و معنوی معرفی می نماید؛ و در ادامه نیز دلایل مخالفت خود را با این ایده به شرح زیر بیان می نماید:

اتخاذ عید غیر نصوص علیه به عنوان اولین و مهم ترین دلیل مخالف شیخ حر عاملی با برگزاری جشن تکلیف آمده است. چرا که ایشان معتقد است جشن تکلیف و برگزاری آن در نصوص دینی نیامده است. همچنین این کار را تجمل است و برگزاری و گرامیداشت این جشن به ویژه به صورت سالیانه نمی تواند به قرب الهی بیانجامد.

البته در این باب تنها به اظهار مخالفت نپرداخته است و به روایاتی نیز اشاره نموده است. البته بدعت نامیدن جشن تکلیف و یا شبهه بدعت در میان علمی اهل سنت نیز وجود داشته است. اما آنان معتقدند که هر جشن و یابودی که مستندی برایش در دین وجود نداشته باشد حرام است و تنها مایه تجمل می باشد و همچنین نمی تواند اسباب قرب به پروردگار را فراهم آورد.

 ادامه دارد …